30 augustus 2019

BIM als game

Door: Martijn Schuil, BIM manager - EGM architecten

Het klinkt raar, maar eigenlijk toch ook weer niet, want waarom zou je een gebouw pas testen als het daadwerkelijk gebouwd is? De technologie staat het toe dit in een veel eerder stadium te doen; namelijk wanneer het nog niet gebouwd is!
In bijna alle andere sectoren wordt het vooraf testen als heel gewoon beschouwd. Wanneer je een auto koopt, ga je ook niet pas na de aanschaf testen of deze wel lekker rijdt, lekker zit en voldoet aan alle eisen. Wat dat betreft is de bouw best ouderwets en ben ik blij dat de ontwikkelingen nu razend hard gaan.

Bij EGM analyseren we onze ontwerpen tegenwoordig uitvoerig. Dit doen we visueel met een VR-bril en middels gamificatie. Door middel van een VR-bril wordt de ruimte ervaren zoals deze in toekomstige werkelijkheid ook is. Een belangrijk onderdeel daarvan is beleving; het gevoel dat je van een ruimte krijgt. Elementen als daglicht, kleurstelling, materiaalgebruik en vorm zijn hierin bekende toetsingscriteria.

Hierdoor worden ontwerpen mooier en beter doordacht, fouten die normaal pas in de bouw worden opgemerkt worden niet meer gemaakt en een opdrachtgever komt niet meer voor verassingen te staan.

Gamificatie wordt – weliswaar in mindere mate – ook steeds vaker ingezet als hulpmiddel. Opdrachtgevers en gebruikers worden zélf ingezet als testpersonen in een virtueel gebouw. Elementen als vluchtweg-analyse (lukt het de personen binnen gestelde criteria het gebouw te verlaten?) of heat-maps (analyse waar men zich binnen een gebouw begeeft) komen hierin onder andere aan bod. Maar ook kunnen zij door middel van zogenoemde virtuele mock-ups zelf aan de knoppen zitten, bepalen hoe de inrichting van een ruimte moet zijn en waar bijvoorbeeld los meubilair dient te staan.

De basis voor deze serious game omgeving is het BIM model. Alle relevante informatie zit immers al in zo’n model. De 3D geometrie van het ontwerp vormt het level. De parameters bepalen de eigenschappen, de materialen het uiterlijk en de eindgebruikers en opdrachtgevers zijn de spelers. Door zo een omgeving als game te behandelen verzamel je data. Hoe wordt mijn ontwerp gebuikt, wat ziet men, waar loopt men naar toe, kan men eenvoudig navigeren, enz. Deze data kan weer ingezet worden als startpunt van een nieuwe ontwerp.

Generative Design is niet nieuw als techniek, maar de daadwerkelijke toepasbaarheid begint mondjes mate op gang te komen. Door gebruik van Artificial Intelligence (AI) of Machine Learning (ML) in grote datacentra is er tegenwoordig grote hoeveelheden data te verwerken en te analyseren. Door de uitkomsten die een algoritme produceert te bekijken en analyseren kan leiden tot nieuwe inzichten of andere indelingen van een ontwerp.

Een computer of AI vervangt de architect niet bij het maken van een ontwerp, maar zal in de toekomst steeds vaker als digitale assistent van de architect in zijn arsenaal aan tools komen te zitten. De taak voor architecten en bouwkundigen ligt vooral in het op waarde schatten van de data en het structureren daarvan. Een architect weet wat in het verleden gewerkt heeft en wat niet. Een computer kan daar niet over oordelen. Als voorbeeld: het feit dat jij keer op keer dezelfde stoel tekent, die eigenlijk niet comfortabel zit, is voor het algoritme wel een perfect meubel. Kennis van software en de manier hoe programmeertaal te werk gaat is dan ook zeker een pre wil je deze tools kunnen toepassen.

“Data is het nieuwe goud”, wordt vaak gezegd als het gaat om persoonsgegevens die Facebook of Google verzamelen over hun gebruikers. De gegevens worden gebruikt om hun product beter af te stemmen op de gebruiker. Op het moment dat de gebouwen smart worden (bijvoorbeeld The Edge in Amsterdam) kan ook deze data gebruikt worden om een ontwerp af te stemmen op zijn gebruiker. Dit kan door te zorgen dat een ruimte op een bepaalde temperatuur is of door de verlichting automatisch uit te schakelen als deze niet nodig is.

BIM heeft in deze toekomst als basis “database” een duidelijk plaats. Generative Design biedt bijna ongelimiteerde mogelijkheden om vraag en aanbod van een ontwerp op elkaar af te stemmen. En EGM speelt als architect bijna de rol als dirigent om dit allemaal in harmonie te laten verlopen, nog steeds een onmisbare schakel in het proces.

Alleen door open kaart te spelen met de data en de computer, wordt de computer onze vriend of digitale collega, die onvermoeibaar door gaat en ons helpt bij het nemen van beslissingen.