29 augustus 2019
Innovaties ophalen en inbedden in het onderwijs
Door: Michel van den Burg - ROC de Leijgraaf
Hoe doe je dat, onderwijs innoveren in de richting die bedrijven willen? Wat kan het lastig zijn om je innovatievraag op te halen in de regio. Als je op zoek wil gaan naar het antwoord dat de wereld stil staat dan vind je dat antwoord. Als je op zoek wil gaan naar het antwoord dat het innovatieproces zich exponentieel snel ontwikkelt dan vind je ook dat antwoord. Niet zeldzaam vind je zelfs binnen één en hetzelfde bedrijf totaal van elkaar verschillende antwoorden. De kunst is om niet vooringenomen op pad te gaan, geluiden op te halen en zeker proberen te weten dat je met de juiste mensen sprak. Daar ligt de uitdaging. Met wie spreek je? En hoe ben je in gesprek? Kon je echt luisteren of stond je in de “ik haal op wat ik wil horen-stand”? Wat mij helpt is om een innovatiepiramide te tekenen. Ik geef een simpel beeld, dat beeld kan je heel veel nuance geven, maar voor nu is het wel gemakkelijk om het simpel te houden. Mijn intentie is om geen oordeel te geven over de bedrijven die ik beschrijf, simpelweg omdat ik ze allemaal erg mooi vind, los van hoe hard ze wel of niet innoveren en omdat oordelen geen toegevoegde waarde heeft. Bovenin de piramide tref je de grote bedrijven die precies weten hoe ze om willen gaan met de industrialisatie die gaande is in de gebouwde omgeving. Ze zijn op zoek naar nieuwe competentieprofielen, hebben nu hun HR-apparaat al ingericht op het werven van de juiste mensen die ze over een paar jaar nodig hebben in hun bedrijf. Ze weten waar beroepsopleidingen hiaten laten zien ten opzichte van hun “bouwopdracht” en anticiperen daarop met het inrichten van eigen aanvullende opleidingen en trainingen. Helemaal onderin de innovatiepiramide zie je bedrijven waarvan de eigenaar bijvoorbeeld wel weet dat als hij zijn bedrijf nog tien jaar zou voeren op de
manier waarop hij dat nu doet, hij niet meer zou kunnen bestaan omdat de innovatie aan hem voorbij vliegt. Zijn pensioen lonkt, zoals dat ook voor die ene werknemer die hij nog heeft in beeld komt. Samen zingen ze de tijd uit, het bedrijf hoeft geen grote winsten te maken, ze willen vooral mooie dingen maken. Er zitten ook kleine bedrijven onderin de piramide die door de juiste profilering nog jaren op laag innovatief level kunnen draaien omdat ze toch wel klanten krijgen die omwille van de (maatwerk)kwaliteit voor ze kiezen en die daar, waar nodig, best een paar euro’s extra voor willen betalen. Industrialiseren speelt dan ineens een veel minder dominante rol. In het midden van de piramide zit mijns inziens de grote sores als het op innovatie aan komt. Voor die bedrijven is het veel lastiger om innovatie op te pakken en in hun bedrijf door te voeren. De innovatienoodzaak wordt vaak veel later gevoeld dan bij de bedrijven bovenin de piramide. Het innovatieve denkproces komt daardoor vaak ook veel later op gang en ze zijn te groot om alleen een eigenaar snel te kunnen laten schakelen. Als je nu weet je elk bedrijf wel ergens in de piramide kan hangen, hoe haal je dan je innovatiegeluid op dat je nodig hebt om je opleiding te innoveren? Mijns inziens doe je dat door op alle lagen van elk bedrijf je geluid op te halen en tegelijk ook uit elke laag uit de piramide te putten. Zorg dus dat je met directie, managers, praktijkbegeleiders, etc spreekt. Zorg vanaf de roc-kant ook dat je niet de enige laag bent die in gesprek is. In mijn geval ben ik vaak in gesprek met directie en management en haal ik daar een heel ander geluid op dan
anderen binnen het ROC mogelijk bij hun bpv-bezoeken ophalen. Voorop staat, ook al vind ik dat soms lastig: “Alle geluiden zijn waar”. Daarmee is het zaak om al die geluiden weer bij elkaar te brengen. Als je klankbordgroepen in kan richten waarin zoveel mogelijk lagen van het ROC en zoveel mogelijk lagen van het bedrijfsleven vertegenwoordigd zijn en weet te faciliteren dat ieder daar vrijuit kan spreken en fair verdeelde spreektijd krijgt, dan ben je een heel eind in de goede richting. Bij BIM5 betekent dat dat we veel spelen met welke groep we wanneer bij elkaar roepen opdat we op het juiste moment de juiste versnelling of soms de juiste rust inbouwen.
“Leermoment”:
Heb er vrede mee dat je soms te snel gaat en daar opmerkingen op krijgt. Heb er vrede mee dat je soms te langzaam gaat en daar opmerkingen over krijgt. Geniet van wat je ophaalt en in het onderwijs in weet te bedden. Weet dat je in een groot netwerk de middenweg aan het zoeken bent. Probeer de opmerkingen te labelen als bouwmateriaal en niet als kritiek of
aanval. Maak je excuus als je te hard in de verdediging ging als iemand goed bedoeld zijn opmerkingen aan je mee gaf.
Ben niet te haastig in het ophalen van je innovatie-antwoorden. Haastigheid maakt je al snel (ik spreek voor mezelf) vooringenomen. Dat wilde ik niet zijn. Bouw rust in, herhaal, vat samen, kom er nog eens op terug, “Wat we toen zeiden, hebben we dat goed samengevat, staan we daar nog steeds achter, kunnen we daar op deze manier onderwijs van maken?”